м. мест. опред.

(лично) өз;

он сам это сделал муну ал өзү иштеди;

вы сами знаете сиз өзүңүз билесиз;

скажите ему самому анын өзүнө айтыңыз;

сам мен өзүм;

ты сам сен өзүң;

он сам ал өзү;

(своими силами, без помощи) өз;

он сам справился работой ал ишти өзү иштеди, ишке анын өзүнүн күчү жетти;

(именно он, не кто иной, как он) өзү, так эле өзү;

он сам не знает анын өзү да билбейт;

сам директор сделал это распоряжение бул буйрукту директордун өзү берди;

знач. сущ. уст. (хозяин, глава) кожоюн, башчы;

сам приказал кожоюн буйрук кылды, кожоюн буюрду;

сам (сама, само) собой өзүнөн өзү эле, өзүнөн өзү;

всё произошло само собой баары өзүнөн өзү эле болду;

само собой разумеется см. разуметься;

сам не свой см. свой;

он сама доброта ал барып турган ак көңүлдүн өзү.

сам-

обл.,

төмөндө көрсөтүлгөн маанидеги өзгөрүлбөс сын атоочтун биринчи бөлүгү;

баланча эсе көп:

сам-друг (вдвое) эки эсе;

пшеница уродилась только сам-друг буудайдын түшүмү эки эсе гана көп болду;

урожай сам--пят түшүм беш эсе көп;

аракет кылуучу адамды кошуп эсептегенде ошончолук:

сам-друг (вдвоём) экөөбүз, экөөлөп, экөө бирге, экөөңөр бирге, экөөбүз бирге;

сам-пят бешөөбүз, бешөөлөп, бешөө бирге, бешөөбүз бирге, бешөөңөр бирге.